ترامپ از مادورو چه می‌خواهد؟ | احتمال تکرار «خلیج خوک‌ها»

در این بین تحلیل‌ها درباره عاقبت این تهدیدات و امکان آغاز این حمله همچنان موضوع گمانه‌زنی‌های کارشناسان و رسانه‌ها است.

تحلیل‌گران بر این باورند که آمریکا در تلاش است تا نفوذ خود را در آمریکای لاتین که طی دهه‌های گذشته رو به افول گذاشته است احیا کند.

گرایش کشور‌های آمریکای جنوبی مانند ونزوئلا به سمت رقبای آمریکا، یعنی چین و روسیه و حتی ایران، نگرانی‌های ایالات متحده را در این باره افزایش داده و سیاست خارجی این کشور را برای بازیابی نفوذ خود در امریکای جنوبی به تکاپو انداخته است.

هرچند دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا، قاچاق مواد مخدر را به عنوان بهانه برای حمله به ونزوئلا عنوان کرده است، اما تحلیلگران، منافع ژئوپولتیکی و تسلط به منابع عظیم نفتی ونزوئلا به عنوان بزرگترین دارنده ذخایر نفتی جهان، را دلیل اصلی تهدیدات آمریکا می‌دانند.

کارشناسان معتقدند تلاش آمریکا برای سرنگونی مادورو و روی کار آمدن چهره‌ای همسو با آمریکا را نیز در تایید این موضوع می‌دانند.

مادورو پس از تهدیدات ترامپ، چندی پیش بطور رسمی از چین، روسیه و ایران درخواست کمک برای مقابله با آمریکا را داشته است. چین و به‌ویژه روسیه به درخواست مادورو پاسخ مثبت داده‌اند. برخی گزارش‌ها و اخبار از ارسال تجهیزات نظامی از روسیه به ونزوئلا خبر داده‌اند.

ذخایر نفت ونزوئلا ۵ برابر آمریکا

باور این است که نام ونزوئلا از نام یک نقشه‌کش «آمریگو وسپوچی» که به همراه «آلُنسو دِ اُخِدا» در سال ۱۴۹۹ به سواحل شمال غربی خلیج ونزوئلا سفر کرد، گرفته شده باشد. گروه به محض رسیدن به شبه جزیره گوآخیرا، روستا‌های پایه بلند متمایزی «پالافیتوها» را مشاهده کردند که مردم بومی آن بر روی آب ساخته بودند. دیدن این مناظر، صحنه شهر ونیز در ایتالیا را در ذهن وسپوچی زنده کرد و در نتیجه نام ونیسیلا به منطقه داده شد. برخی بر این باورند که این واژه معنای «ونیز کوچک» داشته و بعد‌ها پس از تغییراتی به ونزوئلا تبدیل شده است.

ونزوئلا کشوری مستقل در شمال آمریکای جنوبی و با جزیره‌هایی در دریای کارائیب و با جمعیتی حدود ۲۹میلیون نفر است. پنجاه و دومین کشور پرجمعیت جهان و سی‌و‌سومین کشور به لحاظ وسعت، در میان کشور‌های جهان است. پایتخت و بزرگ‌ترین شهر آن کاراکاس است. زبان رسمی آن زبان اسپانیایی است. گفته شده کریستف کلمب کاشف ایتالیایی‌تبار، زمانی که در سال ۱۴۹۸ میلادی به کرانه‌های شرقی این کشور رسید، به قدری مجذوب چشم‌انداز منطقه شد که آن را «سرزمین زیبایی» نامید که از آن زمان تاکنون لقب این کشور بوده است.

ونزوئلا کشوری سرسبز در منطقه گرمسیری، دارای اقلیم گرمسیری است. همچنین ونزوئلا تنوع زیستی فراوانی دارد و میان کشور‌های دارای تنوع زیستی کلان قرار گرفته است.

ونزوئلا بزرگ‌ترین ذخیره نفتی در اوپک و جهان را دارد، امّا در رتبهٔ ۷۵ام در رده تولید ناخالص داخلی قرار گرفته است.

بعد از روی کار آمدن هوگو چاوِز و ایجاد اندیشه چپ‌گرای انقلاب بولیواری و سیاست خارجی ضد آمریکایی و ضد غربی، ونزوئلا علی‌رغم داشتن ذخایر نفتی فراوان دچار مشکلات اقتصادی شدیدی شد. نیکلاس مادورو پس از مرگ و خاکسپاری هوگو چاوز، رئیس‌جمهور ونزوئلا شد.

ونزوئلا با تخمین ۳۰۳ میلیارد بشکه تا سال ۲۰۲۳، بزرگترین ذخایر شناخته شده نفت را در خود جای داده است. عربستان سعودی با ۲۶۷.۲ میلیارد بشکه در رتبه دوم، و پس از آن ایران با ۲۰۸.۶ میلیارد بشکه و کانادا با ۱۶۳.۶ میلیارد بشکه قرار دارند. در مقایسه، ایالات متحده حدود ۵۵ میلیارد بشکه در اختیار دارد و در رتبه نهم جهانی قرار دارد. این بدان معناست که ذخایر ونزوئلا بیش از پنج برابر بیشتر از ذخایر ایالات متحده است.

احتمال تکرار جنگ خلیج خوک‌ها

در گفت‌وگویی با احمد سبحانی سفیر سابق ایران در ونزوئلا درباره شرایط کنونی ونزوئلا و احتمال حمله آمریکا به این کشور گفت‌و‌گو کردیم.

سبحانی احتمال می‌دهد رویدادی مانند جنگ خلیج خوک‌ها درباره ونزوئلا تکرار شود. جنگ خلیج خوک‌ها یک عملیات نظامی ناموفق بود که توسط آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا برای ساقط کردن حکومت فیدل کاسترو در کوبا طراحی شده بود. در ۱۷ آوریل ۱۹۶۱ به دستور جان اف. کندی رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا و با ارزیابی اشتباه سازمان سیا، نیروی ۱۷۰۰ نفری از ضد انقلابیون کوبایی با کمک عوامل سیا در خلیج خوک‌ها در جنوب کوبا پیاده شدند تا با رژیم تازه به قدرت رسیده فیدل کاسترو رهبر کوبا مبارزه و آن را سرنگون نمایند. شوروی در این جنگ از کوبا حمایت کرد و به تشکیل ارتش کوبا کمک کرد.

احمد سبحانی گفت: ایالات متحده، آمریکای لاتین را حیات خلوت خود می‌داند و پس از فروپاشی شوروی تلاش کرد با به راه انداختن بازی دموکراسی و در واقع با کودتا در کشور‌های این منطقه نفوذ کند. برای همین با میدان دادن به نیرو‌های مردمی ناخواسته زمینه را برای اینکه موجی از دولت‌های عدالتخواه سرکار بیایند فراهم کرد که کوبا، بولیوی، اکوادور و ونزوئلا از این کشور‌ها هستند.

او افزود: با سخت شدن روابط میان روسیه و آمریکا و به‌ویژه پس از ورود روسیه به جنگ با اوکراین در مقابل ناتو و حساسیت روس‌ها در مورد مناطق تحت نفوذ، آمریکا نیز تصمیم به بازگشت به حیات خلوت خود گرفت.

سفیر سابق ایران در ونزوئلا گفت: در دو دهه گذشته آمریکا از راه‌های مختلفی تلاش کرد نفوذ خود را در این منطقه افزایش دهد و در ونزوئلا از طریق کودتا، راه‌اندازی اعتصاب، دخالت‌های نظامی محدود و راه‌های مختلف در این مسیر تلاش کرده است، اما در همین انتخابات سال گذشته مادورو توانست اکثریت قاطع آراپ را بدست آورد و در انتخابات شورای شهری نیز هرچند در وسعت کمتر، اما توانستند کرسی‌ها را بدست آورند و برای همین سرنگونی دولت مادورو برای آمریکا ساده نبود.

سبحانی گفت: اعطای جایزه صلح نوبل به یک خانم جنگ طلب یعنی خانم ماچادو به عنوان اپوزسیون و مخالف مادورو نیز در راستای همین سیاست بوده است، این درحالی است که خانم ماچادو از آمریکا درخواست حمله به ونزوئلا را دارد.

او با بیان اینکه ترامپ تلاش دارد تا با تنگ کردن عرصه برای ونزوئلا، مادورو را وادار به کناره‌گیری و تسلیم قدرت کند، افزود: اجرای مانور نظامی و اعلام اینکه هیچکس به ونزوئلا نزدیک نشود در این راستا است ولی آمریکا جرات و جسارت حمله به ونزوئلا را ندارد چرا که ترامپ نگران است جنگ طولانی شود همچنانکه نگرانی آنها از طولانی شدن جنگ ۱۲ روزه با ایران و نرسیدن آنان به اهدافشان باعث شد که پس از ۶، ۷ روز درخواست آتش‌بس بدهند.

سبحانی گفت: ترامپ تلاش دارد با جذب افراد نظامی کودتایی را ترتیب دهد یا افراد موثر را بکشد یا با حملات محدود و از راه دور به هدف خود دست پیدا کند.

او افزود: آمریکا اگر تاکنون حمله نکرده، چون نتوانسته است. دست ونزوئلا نیز در حوزه نظامی بسته نیست و با توجه به کمک‌های روسیه مانند موشک‌های استینگر روسی می‌تواند با آمریکا مقابله کند.

او درباره جامعه ونزوئلا گفت: در این کشور نیز اپوزسیون وجود دارد و یک واقعیت است، اما این اپوزسیون منسجم نیست مثلا برخلاف خانم ماچادو بسیاری دیگر از مخالفان مادورو از حمله نظامی آمریکا به ونزوئلا حمایت نمی‌کنند. همچنین در رای‌گیری‌ها اکثریت قاطع طرفدار مادورو هستند.

سبحانی درباره احتمال دخالت چین و روسیه در صورت حمله آمریکا به ونزوئلا نیز گفت: دو جنگ نفت و جنگ تراشه‌های الکترونیکی کی در ونزوئلا و دیگری در تایوان در جریان است. چین ادعا دارد تایوان متعلق به این کشور است و بسیاری از کشور‌ها از چین واحد حمایت می‌کنند، اما ونزوئلا یک کشور مستقل و جدا از آمریکا است لذا بر این اساس قطعا آمریکایی‌ها حساسیت روس‌ها و چینی‌ها را در نظر دارند. هم منافع روس‌ها و هم چینی‌ها در ونزوئلا درگیر است. روس‌ها بصورت نظامی حضور دارند، اما حضور چینی‌ها با حوصله و طمانینه بیشتری است.

او گفت: احتمال اینکه جنگ خلیج خوک‌ها تکرار شود و همچنان که در این جنگ شوروی سابق از کوبا در مقابل آمریکا حمایت کرد، از ونزوئلا نیز حمایت کند، وجد دارد. اینکه آمریکا با حمله به ونزوئلا دست چین را در تایوان بازتر می‌کند.

او درباره تحلیل‌ها و برقراری رابطه میان حمله به ونزوئلا برای کنترل بازار جهانی نفت در صورت جنگ دوباره با ایران و درگیری در تنگه هرمز اظهار کرد: من برخلاف بسیاری معتفدم جنگ رخ نخواهد داد چرا که برای همین جنگ ۱۲روزه ۲۰سال برنامه‌ریزی شده بود، اما موفق نشدند و اگر کوچکترین موفقیتی داشتند به جنگ ادامه می‌دادند.

او با بیان اینکه من چندان رابطه‌ای بین حمله به ونزوئلا و ایران نمی‌بینم افزود:، اما در واقع اگر ونزوئلا سقوط کند یکی از دوستان ما در عرصه سیاست حذف خواهد شد و این قطعا به سود ایران نیست چرا که دست آمریکا بازتر می‌شود. حمله به ونزوئلا آرزوی دور درازی برای آمریکا است و امیدوارم به آن دست پیدا نکند.

او در پایان روابط ایران و ونزوئلا را خوب ارزیابی کرد و گفت: البته روابط ما به گرمی دوران مرحوم رییسی یا حتی آقای خاتمی نیست، اما راضی کننده و خوب است و دو کشور همواره روابط خوبی داشته‌اند.